Rus Hükümdarları Listesi
Rusya, tarih boyunca çeşitli unvanlara sahip hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. Bu hükümdarların listesi, Kiev Rusları döneminden başlayarak, Rus İmparatorluğu ve nihayetinde Sovyetler Birliği'nin liderlerine kadar uzanır. Bu makale, Rusya'yı yönetmiş önemli hükümdarların bir özetini sunmaktadır.
Erken Dönem: Kiev Rusları ve Bölgesel Prenslikler (862-1283)
Kiev Rusları, Doğu Slavlarının ilk devleti olarak kabul edilir. Bu dönemde, Rurik Hanedanlığı'na mensup prensler ülkeyi yönetmiştir.
- Rurik (862-879): Efsanevi kurucu.
- Oleg (879-912): Kiev'i başkent yaptı ve devleti genişletti.
- Igor (912-945): Oleg'in halefi.
- Olga (945-962): Igor'un eşi, naip olarak hüküm sürdü.
- Svyatoslav I (962-972): Askeri başarılarıyla tanınır.
- Vladimir I (980-1015): Hıristiyanlığı kabul etti.
- Yaroslav I (1019-1054): "Bilge Yaroslav" olarak bilinir, kanunları derledi.
- Iziaslav I (1054-1078): Yaroslav'ın oğullarından biri.
- Svyatoslav II (1073-1076): Iziaslav'ı tahttan indirdi.
- Vsevolod I (1078-1093): Svyatoslav'ın kardeşi.
- Sviatopolk II (1093-1113): Vsevolod'un oğlu.
- Vladimir II Monomakh (1113-1125): Devletin gücünü yeniden sağladı.
- Mstislav I (1125-1132): Vladimir Monomakh'ın oğlu.
- Yaropolk II (1132-1139): Mstislav'ın kardeşi.
Bu dönemden sonra, Kiev Rusları zayıflamaya başladı ve bölgesel prenslikler ortaya çıktı.
Moğol İstilası ve Altın Orda Hakimiyeti (1237-1480)
Moğol İstilası, Rus toprakları üzerinde büyük bir yıkıma yol açtı. Rus prenslikleri, Altın Orda'ya vergi ödemek zorunda kaldı. Bu dönemde Moskova Prensliği, diğer prenslikler arasında öne çıkmaya başladı.
Moskova Büyük Prensliği (1283-1547)
Moskova Büyük Prensliği, zamanla diğer Rus topraklarını kendi egemenliği altında birleştirdi.
- Daniel Aleksandroviç (1283-1303): Moskova Hanedanlığı'nın kurucusu.
- Yuri (III) Daniiloviç (1303-1325): Moskova'yı güçlendirdi.
- Ivan I (1325-1340): "Kalita" olarak bilinir, Altın Orda ile iyi ilişkiler kurdu.
- Simeon (1340-1353): "Gururlu" olarak bilinir.
- Ivan II (1353-1359): "Uysal" olarak bilinir.
- Dmitri Donskoy (1359-1389): Kulikova Savaşı'nda Altın Orda'yı yendi.
- Vasili I (1389-1425): Dmitri Donskoy'un oğlu.
- Vasili II (1425-1462): "Kör" olarak bilinir, iç savaşlarla mücadele etti.
- Ivan III (1462-1505): "Büyük Ivan" olarak bilinir, Rus topraklarını birleştirdi ve Altın Orda'ya vergi ödemeyi bıraktı.
- Vasili III (1505-1533): Ivan III'ün oğlu.
- Ivan IV (1533-1547): Daha sonra ilk Rus Çarı oldu.
Rus Çarlığı (1547-1721)
Ivan IV, 1547'de "Çar" unvanını alarak Rusya'yı çarlık haline getirdi. Bu dönemde, Rusya önemli ölçüde genişledi.
- Ivan IV (1547-1584): "Korkunç Ivan" olarak bilinir, merkezi yönetimi güçlendirdi ve Sibirya'yı ele geçirdi.
- Fyodor I (1584-1598): Ivan IV'ün oğlu, zayıf bir hükümdardı.
- Boris Godunov (1598-1605): Fyodor'un ölümünden sonra tahta çıktı.
- Fyodor II (1605): Boris Godunov'un oğlu, kısa süre hüküm sürdü.
- Düzmece Dmitri I (1605-1606): Taht iddiasında bulundu ve kısa süre hüküm sürdü.
- Vasili IV (1606-1610): "Shuisky" olarak bilinir, karışıklık döneminde tahta çıktı.
- Düzmece Dmitri II (1607-1610): Taht iddiasında bulundu.
- Vladislav IV Vasa (1610-1613): Polonya prensi, kısa süre Rus Çarı olarak tanındı.
- Mihail Romanov (1613-1645): Romanov Hanedanlığı'nın kurucusu.
- Aleksey Mihailoviç (1645-1676): Mihail'in oğlu.
- Fyodor III (1676-1682): Aleksey'in oğlu.
- Ivan V (1682-1696): Aleksey'in oğlu, hasta olduğu için kardeşi I. Petro ile birlikte hüküm sürdü.
- I. Petro (1682-1725): "Büyük Petro" olarak bilinir, Rusya'yı modernleştirdi ve Avrupa'ya açtı.
Rus İmparatorluğu (1721-1917)
Büyük Petro, 1721'de "İmparator" unvanını alarak Rusya'yı imparatorluk haline getirdi.
- I. Petro (1721-1725): İlk Rus İmparatoru.
- I. Katerina (1725-1727): Petro'nun eşi.
- II. Petro (1727-1730): Petro'nun torunu.
- Anna (1730-1740): I. Petro'nun yeğeni.
- VI. İvan (1740-1741): Anna'nın torunu, bebekken tahta çıktı ve kısa süre sonra tahttan indirildi.
- Elizaveta (1741-1762): I. Petro'nun kızı.
- III. Petro (1762): Elizaveta'nın yeğeni, kısa süre hüküm sürdü ve eşi tarafından tahttan indirildi.
- II. Katerina (1762-1796): "Büyük Katerina" olarak bilinir, Rusya'yı genişletti ve aydınlanma fikirlerini destekledi.
- I. Pavel (1796-1801): II. Katerina'nın oğlu.
- I. Aleksandr (1801-1825): I. Pavel'in oğlu, Napolyon Savaşları döneminde hüküm sürdü.
- I. Nikolay (1825-1855): I. Aleksandr'ın kardeşi.
- II. Aleksandr (1855-1881): I. Nikolay'ın oğlu, köleliği kaldırdı.
- III. Aleksandr (1881-1894): II. Aleksandr'ın oğlu.
- II. Nikolay (1894-1917): Son Rus İmparatoru, 1917 Rus Devrimi ile tahttan indirildi ve ailesiyle birlikte öldürüldü.
Geçici Hükümet ve Sovyet Dönemi (1917-1991)
1917 Rus Devrimi, Rus İmparatorluğu'nun sonunu getirdi. Kısa bir süre Geçici Hükümet ülkeyi yönetti, ardından Bolşevikler iktidarı ele geçirdi ve Sovyetler Birliği kuruldu. Bu dönemde hükümdar unvanı kaldırıldı ve ülke komünist liderler tarafından yönetildi.
- Geçici Hükümet Liderleri (1917):
- Georgi Lvov
- Aleksandr Kerenski
- Sovyet Liderleri (1922-1991):
- Vladimir Lenin (1922-1924): Sovyetler Birliği'nin kurucusu.
- Josef Stalin (1924-1953): Sovyetler Birliği'ni diktatörlükle yönetti.
- Georgi Malenkov (1953)
- Nikita Kruşçev (1953-1964): Stalin'in politikalarını eleştirdi.
- Leonid Brejnev (1964-1982): Durağanlık dönemi.
- Yuri Andropov (1982-1984)
- Konstantin Çernenko (1984-1985)
- Mihail Gorbaçov (1985-1991): Perestroyka ve Glasnost politikalarını başlattı, Sovyetler Birliği'nin dağılmasına yol açtı.
Rusya Federasyonu (1991-Günümüz)
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rusya Federasyonu kuruldu. Ülke, cumhurbaşkanları tarafından yönetilmektedir.
- Boris Yeltsin (1991-1999): İlk Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı.
- Vladimir Putin (1999-2008, 2012-Günümüz): Rusya'yı güçlendirdi ve uluslararası alanda etkisini artırdı.
- Dmitri Medvedev (2008-2012): Putin'in başbakanıydı ve cumhurbaşkanlığı görevini yürüttü.
Bu liste, Rusya tarihini şekillendiren önemli hükümdarların ve liderlerin bir özetini sunmaktadır. Her bir liderin dönemi, Rusya'nın siyasi, sosyal ve ekonomik gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.